Oliver Hirschbiegel in yönettiği ve aslında 1971 yılında yapılan "Stanford Hapishane Deneyi" nden alıntı bir film. Das Experiment filminde bir deney için hapishane simulasyonu oluşturuluyor ve para ödüllü bu deneye katılan katılımcılar gardiyanlar ve tutuklular olarak iki gruba ayrılıyor. gardiyanların görevi ise hapishane içinde huzuru ve düzeni sağlamak olarak söyleniyor ve şiddet ve işkence gibi insan haklarına aykırı durumların deney içinde yer almayacağı belirtiliyor.
Deney başladığında ilk başlarda gardiyanlar ve tutuklular bunun bir deney olduğunun farkındalar ve birbirlerine karşı kibar ve şakacılar. Fakat çok kısa süre sonra gardiyanlar rollerini çok fazla benimsiyorlar ve gittikçe artan aşağılama, kötü duruma düşürme, utandırma, hatta daha sonraları şiddet uygulama gibi yöntemlere başvuruyorlar. Tüm uyarılara rağmen deney durdurulmuyor ve sonunda gardiyanlar araştırmacıları da hapse atıyor. 2 kişi ölüyor. Bir bayan araştırmacıya gardiyanlardan biri tecvüz etme girişiminde bulunuyor. Kısacası işler zıvanadan çıkıyor.
Das Experiment filmini izlediğimde, her ne kadar gönüllü katılmış olsalar ve her an deneyi bırakma hakları olsa da deneklerin bedensel ve ruhsal sağlığını korumak için araştırmacıların bişey yapmaması ne kadar etikti acaba diye düşündüm...!?
Das Experiment filminde gösterildiğine göre bu deneye katılanlar daha çok paraya muhtaç olduklarını söylüyorlar. Bu durumda aslında gönüllü gibi görülen bu katılım onlar için zorunlu olmuş olabilir. Böyle bir deneyi filmde gösterildiği kadar (4,000 $) para ödülüyle yapmak ne kadar etik oluyor acaba? Araştırmacılar zorda olan insanlardan faydalanmış olmuyorlar mı????
Bir de gerçekte deney sanırım yarıda bırakılmış ama filmde popülarite ve kar amaçlı olacak ki deney araştırmacılar tarafından yarıda kesilmiyor ve ölüme varacak kadar ağır şiddet ve işkence sahnelerine yer veriliyor..Bunlar da sinema dünyasının kozları olsa gerek..!? Ama bu sahnelerin bana psikolojik olarak çok ağır geldiğini söyleyebilirim..
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder